Bipap Cihazı
Bipap Nedir?
Bilevel positive airway pressure kelimelerinin baş harflerinden oluşan BİPAP iki kademeli sürekli pozitif solunum yolu basıncı anlamına gelmektedir.
BİPAP cihazları, KOAH ve akciğer kanseri gibi kronik solunum hastalıklarının yanı sıra pandemi döneminde COVID-19 gibi solunumu etkileyen hastalıklarda da kullanılmaktadır. Uyku apnesi tedavisinde kullanılan CPAP veya AUTOCPAP (tek seviyeli pozitif solunum yolu basıncı üreten cihazlar) cihazlarına uyum sağlayamayan kişilere de uygulanmaktadır. BPAP cihazlar diğer adıyla Bilevel CPAP olarak da bilinmektedir. Bu cihazlarda genel olarak maske ile kullanım sağlanmaktadır.
BİPAP cihazları kişi nefes alıp verirken farklı basınçlar uygulamaktadır. IPAP kullanıcı nefes alırken, EPAP ise nefes verirken cihazın uyguladığı basınç değerleridir. Burada EPAP değeri IPAP değerinden küçük olmalıdır. Bu sayede solunum yolunda basınç farkı oluşur ve solunum hastalıklarının tedavisinde oluşan bu basınç farkından faydalanılır. BİPAP, BİPAP ST, BİPAP ST AVAPS, AUTOBPAP ve ASV cihazları BİPAP kategorisinde yer almaktadır.
Maske yoluyla uygulanan BİPAP cihazları genellikle, akut ve kronik solunum yetmezliği, pnömi, astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hastalıkların tedavileri için kullanılmaktadır. Maske uygulamasına non-invaziv adı verilmektedir. BPAP aslında bir solunum modunu ifade etmektedir. Sadece bir cihaz çeşidi olarak algılanmamalıdır. BPAP dışında farklı solunum modunu ihtiva etmeyen cihazlara BPAP cihazı denilmektedir.
BİPAP Cihazları Neden Tercih Edilir?
BPAP cihazı tedavisinde birkaç önemli husus rol oynamaktadır. Bunlardan en önemlisi, bazı hastaların sürekli uygulanan yüksek basınca uyum sağlayamamasıdır. CPAP cihazlarıyla tek seviyeli şekilde 12 cmH2O ve üzeri basınç uygulandığında bazı hastalar rahat nefes alamamaktadır. Dolayısıyla CPAP veya AUTOCPAP yerine BPAP cihazları tercih edilmektedir.
Bir diğer husus ise yüksek basınç nedeniyle sadece nefes alırken değil nefes verirken de hastanın sorun yaşamasıdır. Bu duruma ekspirasyon zorluğu adı verilmektedir. Diğer bir husus ise KOAH gibi solunum yollarını tıkayıcı nitelikte olan akciğer hastalıklarıdır. Bu durumlarda nefes alırken ve verirken farklı basınç uygulamasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Bazı uyku apnesi hastaları aynı zamanda KOAH tedavisi de görmektedir. Bu tarz durumlarda CPAP ya da AUTOCPAP yerine BPAP cihazları tercih edilmektedir. Hasta aynı zamanda oksijen yetersizliği de yaşıyorsa BPAP cihazlarının yanında oksijen konsantratörü kullanımı da gerekebilir. Bu tip cihazlar ve aksesuarlar uzman hekim tavsiyesiyle kullanılması gereken medikal ürünlerdir. Uzman doktor dışı öneriler ile bu tarz cihazların kullanılması insan sağlığı için riskler oluşturabilmektedir.
BİPAP Cihazı Çeşitleri
BİPAP cihazlarının 5 çeşidi bulunmaktadır;
1-BİPAP Cihazı
2-BİPAP ST Cihazı
3-AUTOBPAP Cihazı
4-BİPAP ST AVAPS Cihazı
5-ASV Cihazı
Cihazlar çalışma yöntemi açısından benzer olsa da solunumsal parametreler açısından farklılıklar içermektedir. BİPAP cihazlarının tümünde iki seviyeli sürekli pozitif solunum basıncı üretilmektedir. Buradaki iki seviye IPAP, (Inspiratory positive airway pressure) İnspiratuar solunum basıncını ve EPAP, (expiratory positive airway pressure) ekspiratuar solunum yolu basıncını ifade etmektedir.
BİPAP ST cihazlarında IPAP ve EPAP’a ek olarak rate ve I/E parametleri bulunmaktadır. Rate parametresinin diğer adı ise frekanstır. Bir dakika içerisindeki solunum sayısını ifade etmektedir. I/E parametresi ise nefes alma süresinin nefes verme süresine oranı olarak açıklanabilmektedir. BİPAP ST cihazı hastaların solunumunu daha kontrol altında tutabilmesini sağlamaktadır.
Bazı hastalarda solunum esnasında ihtiyaç duyulan hava hacmi yüksek olabilir. Bu duruma genellikle yatış pozisyonu, obezite, uyku evresi gibi rahatsızlıklar sebep olmaktadır. Bu tarz durumlarda hacimsel olarak solunum desteği sağlamak için BİPAP ST AVAPS cihazları kullanılmaktadır. Bu cihazlar basıncı düzenleyerek hastaya hedeflenen hacimde hava vermektedir. BPAP ST cihazına ek olarak volume yani hacim parametresi bulunmaktadır.
BİPAP veya BİPAP ST kullanma ihtiyacı duyan fakat yüksek basınçlara uyum sağlayamayan hastalarda ise AUTOBİPAP kullanılmaktadır.
BPAP cihazları değişen basınç ihtiyacını karşılamalıdır. Gereksiz yere uygulanan yüksek basınç hastalarda daha fazla apneye sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla hastanın ihtiyaç duyduğu basınç cihazlar tarafından en alt seviye ile uygulanmalıdır. Bunu sağlayabilen cihaz türlerine ise ASV (adaptif servo ventilasyon) cihazları denilmektedir.
BİPAP tedavisine hastanın uyumu için en önemli faktörlerden biri de maske çeşididir. Tedavide kullanılan maskenin boyutu, tasarımı, kullanılan malzeme çeşidi gibi özellikleri süreci olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir.
BİPAP cihazı nedir? Bakımı nasıl yapılır?
BİPAP cihazları akciğer ve solunum güçlüğü çeken hastalarda (örneğin; uyku apnesi) maske ve maskenin bağlı olduğu cihazın hava basıncı ile sağlanan bir sistemdir. Bu cihazlar sağladıkları yüksek ve anti yüksek basınç ile solunum güçlüğünde oldukça etkilidir. Bu cihazların bakımında ise filtrelerinin her ay düzenli olarak çıkartılıp temizlenmelidir. Ancak burada önemli nokta şudur ki; temizlerken su ile değil içindeki zerrecikleri dağıtacak örneğin; saç kurutma makinesi gibi aletlerle temizlenmelidir. Ayrıca filtresi her altı ayda bir değiştirilmediler. Keza maske temizliği de oldukça önemlidir. Mümkünse her kullanımdan sonra temizliği yapılmalıdır. Ayrıca bu cihazları temizlerken sabun, deterjan gibi maddeler kullanmak maskenin silikon yapısını zedeleyebilir. Aynı şekilde bez ile de temizliği yapılmamalıdır. Bezin herhangi bir ipçik yapısı maskeye temas ettiğinde bu ciğerinize kaçabilir. Son olarak ürünleri tamamen kurutmadan kullanmayınız.
BİPAP hangi hastalıklarda kullanılır?
Maske yoluyla uygulanan BPAP cihazları genellikle, akut ve kronik solunum yetmezliği, pnömi, astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hastalıkların tedavileri için kullanılmaktadır. Maske uygulamasına non-invaziv adı verilmektedir. BİPAP aslında bir solunum modunu ifade etmektedir.
BiPAP cihazı sürekli kullanılır mı?
Düzenli Kullanım: CPAP veya BiPAP cihazının düzenli olarak kullanılması önemlidir. Cihazın düzenli ve sürekli kullanımı, semptomları kontrol altında tutmaya ve daha iyi bir uyku kalitesi sağlamaya yardımcı olur.